Qatar gaat voor de wereldtitel in eigen huis

Onder een oorverdovend applaus stappen op een zonnige middag Petr Cech, Bacary Sagna, Vincent Kompany, John Terry, Phillipe Lahm, Xavi, Ronaldo, Marco Verratti, Robert Lewandowski, Wesley Sneijder en Garreth Bale het veld op. Klaar om voor Unicef of andere Greenpeaces de kas te spekken. Dit sterrenensemble bevat de crème de la crème van de mondiale voetbalwereld en zou bij een eindronde één van de titelkandidaten zijn. Vooralsnog toekomstmuziek of niet?

Dat het pure voetbal allang uit de sport is verdwenen, is geen nieuw verhaal. Een halve eeuw terug namen Piet van de Slager en Kees van om de Hoek het op tegen de zonen van de andere stad. De entree van het geld heeft de clubs inmiddels omgeturnd tot de meest exotische verzamelingen.

Die folklore was lange tijd nog terug te vinden bij de diverse nationale elftallen. Tot de globalisatie en de vele immigraties deze ook hebben veranderd in de meest rare vreemdelingenlegioenen. Nederland werd Europees kampioen met jongens uit de oude koloniën en Frankrijk pakte in 1998 de wereldtitel met een elftal waar de autochtone Fransman met een vergrootglas was te vinden.

In ieder geval was er nog de band tussen landen onderling of waren desbetreffende spelers groot geworden in het land waarvoor ze uiteindelijk uitkwamen. De roep om talenten wordt echter ook in de nationale elftallen nijpender. En net zoals de clubs kinderen uit alle hoeken weglokken zo pogen landen kinderen van multiculturele afkomst tijdig te binden.

Het dwingt jongvolwassenen al op zeer jonge leeftijd tot het maken van verscheurende keuzes, waardoor ze in een tweespalt terecht komen tussen het land van één van de ouders of beiden en het land waar ze school liepen, opgroeiden en bij de locale voetbalclub het eerste balletje trapten.

Inmiddels wordt het keuzepalet nog vergroot met het voetballand waar de speler actief is. Zakkaria Bakkali heeft inmiddels zijn keuze voor België kenbaar gemaakt nadat ook Marokko en zelfs Nederland naar zijn gunsten dongen. Het hoofd van Adnan Januszaj moet stilaan veranderd zijn in een stuiterbal. Naast België, Servië, Kosovo, Albanië en Turkije heeft nu ook Engeland zich gemengd in de jacht op zijn talent.

Duidelijker regelgeving vanuit de FIFA dringt zich op zodat spelers op jonge leeftijd niet meer voor dilemma’s worden geplaatst. Het meest eenvoudig lijkt mij om het land waar iemand tussen geboorte en zijn zestiende levensjaar heeft gewoond als leidraad te nemen. Vaste en niet bediscussieerbare regelgeving voorkomt genant gelobby en nodeloos getouwtrek.

Zonder regelgeving dreigt dit soort zaken uit de hand te gaan lopen. Waar ligt tenslotte de grens?  Wat let straks Qatar om met een zak geld de talenten uit minder rijke landen een paspoort aan te bieden en een elftal met ambitie bij elkaar te kopen. Aan financiën geen gebrek, het geld spuit letterlijk uit de grond. Onmogelijk? Een WK midden in de woestijn had tot een paar jaar geleden ook de lachers op de hand gekregen.

Zou het misschien gewoon aan het voetbal liggen?

De voetballerij stond afgelopen zondag op zijn kop in Nederland. Gertjan Verbeek was de laan uitgestuurd bij AZ. Tot verrassing van alle voetbalvolgers, de vaste journalisten Yoerie van den Busken (VI), Siebe Oostindie (Telegraaf) en Theo Brinkman (NHD) op kop. Ze zagen het totaal niet aankomen en begrepen het nog minder. De verrassing was compleet. Verbeek is toch een vakman en AZ had over de resultaten toch niet te klagen?

Wat zou er toch gebeurd zijn? Die vraag spookten door de hoofden van Jack van Gelder, Hans Kraaij jr, Johan Derksen en consorten. Uit onbegrip ging de la met de klassieke voetbalclichés weer open. Toegegeven, AZ werkte er koortsachtig aan mee door de koning der clichés boven water te toveren: De chemie was weg. Met als respons uit de media:  die verwende voetballertjes zijn te lui om hard te werken. Naar eigen zeggen was Verbeek te veeleisend en zat zijn karakter een soepele en normale verhouding met zijn spelers in de weg.

Zou de oorzaak niet veel simpeler zijn geweest: het voetbal was niet goed, de poppetjes stonden niet op de juiste plaats en erger nog, de resultaten waren erbarmelijk voor één van de duurste selecties van Nederland. De bekerwinst en de succesvolle Europese campagne een jaar eerder strooiden het spreekwoordelijke zand in de ogen.

De AZ-liefhebber bekeek wekelijks knarsetandend hoe stroef de Alkmaarders hun wedstrijdjes afwerkten. Behalve afgelopen zaterdag, toen de spelers met het aangekondigde ontslag in het verschiet al afscheid hadden genomen van hun trainer en PSV vrank en vrij bevochten. Er was plots weer eens goed voetbal, gedrevenheid en vooral logica te ontdekken in de formatie. De afwezigheid van de hand van Verbeek had niet beter tot uiting kunnen komen.

Tactische blunders waren er genoeg onder het bewind van de fysiek gerichte trainer. Falkenburg in de spits, Sigthorsson eerst op de bank en dan op de vleugel, Wernbloom als spelmaker, het negeren van Ortiz en tot slot het bombarderen van Elm, Victor dus, als opvolger van Maher. Vooral dat laatste was voor de spelersgroep de druppel. Geen Martens, geen Overtoom, zelfs geen Berghuis, maar Elm dus. Erger valt een voetballiefhebber niet te beledigen. O ja, het excuus was wat defensieve zekerheid in te bouwen. En of het hielp, AZ heeft zelden zoveel doelpunten geslikt als in die eerste handvol wedstrijden van het nog prille seizoen.

Ook de jeugdafdeling van AZ zal blij zijn met het wegsturen van Verbeek. Verschillende talenten staan te trappelen om een kans. Alleen Maher kreeg ze, al was daar ook een langdurige blessure van Martens voor nodig. Voor anderen was geen plek, zelfs niet bij Jong AZ. Het opleidingselftal geldt als laatste stap naar het grote werk. Maar ook in dat elftal was wekelijks slechts ruimte voor maximaal drie spelers uit de AZ-Jeugdopleiding. Dan wordt het wel heel lastig om de doelstelling te halen om 60% van de selectie te vullen met eigen opgeleide spelers.

Ondanks de enorme persoonlijkheid van Verbeek namen de spelers dan toch hun verantwoordelijkheid. De directie stond niet te wachten op een extra financiële domper. Het aanzwellende gemor was stilaan oorverdovend en deed pijn aan de oren. Het logische ontslag volgde en het clubje AZ-journaille ontwaakte abrupt uit een diepe slaap.